Otomasyon sistemlerinde kullanılmakta olan enkoder teknolojisi, düzenli, doğrusal ya da döner olarak oluşan hareketleri dijital enerjiye çevirmek için kullanılmakta olan bir sistemdir. Otomasyon sistemlerinin parçası olan “enkoder nedir?” sorusuna; bir takım hareket parametreleri olan hız, mesafe, yön veya konum gibi faktörlerin kontrol edilmesinde ya da izlenmesinde kullanılmakta olan teknolojidir cevabı verilebilir. Enkoder sistemlerin çalışması hususunda ilk olarak sistemin tanınması ve kavranması gerekir. Yani sistemin ne üzerine kurulduğu ve hangi amaca yönelik olduğu öğrenilmesi gereken faktörlerdendir. Bu kapsamda, hareket enerjilerinin elektriksel enerjiye dönüştürebilen, bu enerjiyi algılayabilen ve bir kontrol cihazı vasıtası ile takip edilebilen sistemler olduğu özellikle belirtilmelidir. Kontrol cihazının takip sistemi sayesinde bir işaret sağlamak amacı ile koşullu komut verilebilir ve gerekli sinyaller oluşturulabilir.

İlginizi Çekebilir: Planet Redüktör

 Otomasyonda Enkoder Tanımı

Bu sistemin çalışmasında geçerli ve sisteme entegre olmuş bir takım teknolojiler bulunmaktadır. Bunlar; manyetik, mekanik, optik ve direnç teknolojileri olarak sayılabilir. En yaygın olarak kullanılmakta olan sinyal teknolojisi ise optik teknolojileridir. Enkoder sinyalleri mutlak veya artırımlı olarak tanımlanabilmektedir. Artımlı sinyaller, iki konum arasındaki dizilerin düşük ya da yüksek dalgaları iken; mutlak sinyal, her durum için benzersiz bir ivmeyi takip eden sinyaldir. Yani hareketten farklı bir durum ortaya çıktığında bu mutlak sinyal tarafından algılanır.

Artımlı Enkoderlerde Kare Dalga Üretimi

Işık demeti ve optik çizgiler arasında geçen bir üretim şeklidir. Işık ışınlarının fotosensörlere ulaşması ile başlayan dizi şeklidir. Işık demetini alan fotosensör tepki verir, daha sonra bu tepki puls dizisine ya da kare dalgaya dönüşür. Bu dalga sinyal haline dönüşerek kontrole ya da sayaçlara uğrar. Kare dalgalar referans ve işaretleyici olarak algılanırken, puls hareketleri ise mekanik referans konumlandırmaları için kullanılmaktadır. Enkoder sistemlerinde bilinmesi gereken bir diğer unsur ise çözünürlük kavramıdır.

Enkoder Sistemlerin Uygulama Alanları

Enkoder sistemlerin kullanım alanları çeşitlilik göstermektedir. Sıralama, doldurma, paketleme, taşıma, robotik, görüntüleme, otomasyon, çizici ve boy kesme gibi alanlarda uygulamaları bulunmaktadır. Sistemin çalışmasındaki ana unsur bir sayının üretilmesidir. Bu sayı kontrolör tarafından takip edilir ve bir sonraki fonksiyon için hazır bekletilir

 Enkoder Sistemlerinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Darbe sayıları kesinlikle göz önünde bulundurulmalıdır.
• Enkoderin her hareketi ile üretilen puls sayısının bilinmesi gerekir.
• Besleme gerilimleri kontrol edilmeli ve gerekli aralıklarda olup olmadığı saptanmalıdır.
• Çıkış gerilimi olan bir enkoder kullanılıyorsa, kullanılan cihaz göz önünde bulundurulmalıdır.
• Referans çıkış genliği kontrol edilmelidir.
• Fiziksel özellikleri arasında gövde çapı ve uzunluğuna bakılmalıdır.
• Enkoder malzemelerinin çalışma ortamına bağlı olması gerekmektedir. Alüminyum, çelik veya ABS gibi malzemelere sahip olmalıdır.
• Bağlantı şekillerinin kontrolü yapılmalıdır. Bu kontrol kablo veya soketli olmaktadır.
• Soketin ya da kablonun çıkış yönlerine bakılmalıdır.
• Mutlak bir koruma sınıfı olması gerekmektedir.